
هولوکاست (از یونانی ὁλόκαυστον)، یا
«همهسوزی»، به کشتار دستهجمعی و نسلکشی نزدیک به یازده میلیون نفر بخصوص
شش میلیون یهودیان بر پایه نژاد، مذهب و ملیت در طی جنگ جهانی دوم بدست آلمان نازی و از ۱۹۴۱ تا انتهای ۱۹۴۵ در اردوگاههای مرگ آلمان نازی، اطلاق میشود.
دوسوم جمعیت یهودیان اروپا، در جریان هولوکاست کشته شدند.
در ابتدا و در سال ۱۹۳۳ کمپهایی برای شکنجه و کشتن مخالفان سیاسی از جمله
کمونیستها و سوسیال دمکراتها توسط نازیها تشکیل شد. پس از مدتی از این
کمپها به عنوان اردوگاه کاراجباری یهودیان استفاده میشد درسال ۱۹۴۲ دولت
آلمان تصمیم به اجرای طرحی موسوم به «راه حل نهایی» گرفت که به موجب آن
کمپهایی برای کشتار دسته جمعی یهودیان تأسیس شد.
هلوکاست کشتاری بین
المللی یا ایترنیشنال بود که هنوز نام تعدادی از عاملان آن فاش نشده مثلا
در اروپا در اردوگاه ها (کانسنترنشن کمپس ها) حدود دویست هزار یهودی توسط
بریتانیا کشته شدند. همچین حدود هشتاد هزار نفر از یهودیان در فرانسه قتل
عام شدند.
واژه هولوکاست (به عبری: השואה، شوآ) اصطلاحی مذهبی و به
معنای قربانی کردن یک حیوان نر طبق سنت یهودی است. اصل این واژه در یونانی
ὁλόκαυστον بودهاست که واژهای است مرکب: ὅλος یعنی به تمامی، یکسر و
καυστός یعنی سوزاندن.
قتل ها
علاوه بر یهودیان اروپایی (اشکنازی)
که قربانیان اصلی هولوکاست بودند، گروههای دیگری از جمله اسلاوها،
کولیها، معلولین، کمونیستها، سوسیالیستها و همجنسگرایان لایق زندگی
تشخیص داده نمیشدند. روشهای کشتار آنان گرسنگی دادن، کار اجباری، شکنجه،
اعدام با گلوله(که بعداً برداشته شد)یا اتاق گاز(گازهای سمی منوکسید کربن
یا سیکلون ب) بود. انکارکنندگان هولوکاست وقوع این موارد را رد میکنند
مدارک
منابع دست اول پرشماری برای بررسی هالوکاست موجود است که شامل گزارشهای
نزدیک به ۵۰ هزار نفر نجاتیافته از اردوگاههای مرگ، گزارش بازماندگان
دیگر یعنی مخفیشدگان، شناسایینشدگان و وادارشدگان به کارِ بردهوار در
کارخانهها و مزرعهها، هزاران سندِ مکتوب دولتی که رژیم فرصت از بین
بردنشان را نیافت، جسدهای به جا مانده در اردوگاهها، گورهای دستهجمعی که
بعدها کشف شدند، هزاران آلمانی که شاهد واقعه بودند، خاطرات نگهبانان و
کارگزاران اردوگاهها و زندانها، خاطرات مقامات دولت نازی و اعترافات
رهبران آلمان در دادگاههای متهمان به جنایات جنگی از جمله دادگاه نورنبرگ،
میشوند.
روز جهانی قربانیان هولوکاست
در اول نوامبر
سال ۲۰۰۵، مجمع عمومی سازمان ملل متحد با صدور قطعنامهای که به پیشنهاد
آمریکا، استرالیا، اسرائیل، کانادا و روسیه، حمایت ۱۰۴ کشور و با اجماع
تصویب شد، انکار هولوکاست را قابل پذیرش ندانست و بیست و هفتم ژانویه را
برای یادبود قربانیان آن فاجعه، روز جهانی یادمان هالوکاست نامگذاری کرد.
ایران تنها کشوری بود که با این قطعنامه مخالفت کرد و بررسی مساله هولوکاست
در مجمع عمومی سازمان ملل را اقدامی در راستای اهداف واشنگتن و متحدانش
عنوان کرد.
انکارکنندگان هولوکاست
انکار هولوکاست به تفکری گفته
میشود که بر اساس آن، نسلکشی توسط آلمان نازی در جریان جنگ دوم جهانی
موسوم به «هولوکاست» اتفاق نیافتادهاست و یا در تعداد قربانیان
«بزرگنمایی» شدهاست.
محمود احمدی نژاد رئیس دولت ایران یکی از
مشهورترین انکارکنندگان هولوکاست بشمار میآید که بدلیل همین موضوع مورد
سرزنش برخی مقامات جامعه جهانی، از جمله دبیر کل سازمان ملل متحد قرار
گرفته.
زیر سؤال بردن نسلکشی هولوکاست، در برخی کشورها مانند آلمان،
فرانسه و اتریش، جرم محسوب میشود. دلیل تصویب چنین قوانینی در این کشورها،
انکار واقعیتهای تاریخی و جلوگیری از یهودستیزی و سواستفاده طرفداران حزب
نازی و نژادپرستان اعلام شدهاست.